Willa „Koliba” – Pierwszy budynek w stylu zakopiańskim
Ulica Kościeliska… Najstarsza ulica Zakopanego, której nie brakuje miejscowego folkloru…
Wszystko to, za sprawą zabytkowych domów i zagród góralskich, które możemy spotkać tutaj, na każdym kroku. Potwierdza to również fakt, że to właśnie przy ulicy Kościeliskiej powstał pierwszy dom w stylu zakopiańskim – Willa Koliba (od słowa „koleba”, oznaczające szałas pasterski) – Spełnienie marzeń architektonicznych Stanisława Witkewicza…
"Indywidualność, to jest ten szczególny ustrój duchowy pewnego talentu, jest koniecznym bezwzględnie pierwiastkiem twórczości" - Stanisław Witkiewicz
Druga połowa XIX wieku, to czas, gdy architektura w stylu szwajcarskim, czy tyrolskim zaczyna gościć, w wielu krajowych uzdrowiskach. Stanisław Witkiewicz, chcąc uchronić Podhale, od obcego nurtu, dochodzi do wniosku, że należy stworzyć styl, który będzie opierał się ściśle, na prostym, miejscowym budownictwie. Zachęca również do tego, aby nowopowstałe posiadłości czerpały na tutejszych motywach…
W tym okresie w Zakopanem gościł również Zygmunt Gnatowski. Był on bogatym właścicielem ziemskim z Ukrainy, kolekcjonerem, oraz miłośnikiem tutejszego życia, czy obyczajów.
W planach miał wybudowanie domu letniskowego w Zakopanem – miała być to chałupa góralska, natomiast Witkiewiczowi udało się zachęcić Gnatowksiego, aby zamiast chałupy powstała pierwsza willa w stylu zakopiańskim. Miało to również na celu przekonanie innych, aby po dostrzeżeniu efektów prac, zainspirowani, poszli w ślady Gnatowskiego i przyczynili się do wyparcia obcego nurtu architektonicznego.
W grudniu 1993r., Willa Koliba została po raz pierwszy otwarta, dla zwiedzających, a aranżacją wnętrz zajmował się Władysław Hasior.
Kolibę w latach 1892/93 budowali miejscowi budarze, a jej wnętrze zostało starannie i stylowo wyposażone w meble, piece kaflowe, karnisze, zasłony, czy np. klamki… – specjalnie zaprojektowane, aby dodać osobliwego ducha temu budynkowi. I tak oto powstała Koliba… W roku 1901 została powiększona przez właściciela, o zachodnie skrzydło.
W 1906 roku, Zygmunt Gnatowski zmarł bezpotomnie, a jego kolekcja etnograficzna znajdująca się w pomieszczeniu „na styl” góralskiej izby została przekazana (na podstawie ostatniej woli) Muzeum Tatrzańskiemu, a Willa Koliba, po jego śmierci przechodziła z rąk, do rąk.
W roku 1935 została zakupiona na licytacji, przez Przysposobienie Wojskowe, miała pełnić rolę domu wypoczynkowego.
W tym okresie przeszła remont i straciła część unikatowych i pierwotnych elementów, takich jak: podłogi, elewacja, czy częściowo rozebrane zabytkowe piece. Podczas II Wojny Światowej była siedzibą „Hitlerjugend” i przetrwała pozbawiona jakichkolwiek uszczerbków. Po wojnie stała się domem wypoczynkowym, a końcem 1981 roku, domem dziecka.
W 1984 roku, Muzeum Tatrzańskie wykonało remont zabezpieczający budynek, a trzy lata później przystąpiło do remontu konserwatorskiego i wyposażenia willi.
W grudniu 1993r., Willa Koliba została po raz pierwszy otwarta, dla zwiedzających, a aranżacją wnętrz zajmował się Władysław Hasior. W stałej ekspozycji, na parterze mieści się sala z etnograficzną kolekcją Zygmunta Gnatowskiego, salon i sypialnia. Natomiast na piętrze gabinet i pokój służącego.
Willa Koliba, to zarówno kawał ogromnej historii, jak i przełom w postrzeganiu tego, co Nas otacza… Za sprawą stylu opracowanego, przez Stanisława Witkiewicza, którego celem było ukazanie nadzwyczajnego piękna i uroku, podhalańskiego regionu.
Dodaj komentarz